Datrysiadau
Iechyd ac amodau byw

Mae nifer o benderfynyddion ehangach iechyd yn deillio o’n hiechyd a’n hamodau byw; er enghraifft, tai. Mae’r angen am ddiogelwch o ran cael a chadw cartref a chael ein hamgylchynu gan amgylchedd cartref diogel a chyson, a’i effaith ar iechyd a lles corfforol a meddyliol, wedi’i gydnabod ers tro byd.

Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi cynhyrchu nifer o adroddiadau sy’n amlygu problemau tai o ansawdd gwael a’i effaith ar iechyd. Mae’r adroddiadau hyn yn cynnwys atebion posib, gan gynnwys yr achos dros fuddsoddi mewn tai sy’n amlinellu’r angen am daclo tai fel penderfynydd sylfaenol iechyd ac yn cyflwyno atebion gan gynnwys: dileu oerfel, lleithder a llwydni mewn cartrefi; gwella awyru; mesurau effeithlonrwydd ynni a chynlluniau tlodi tanwydd; cefnogi aelwydydd sy’n agored i niwed yn lle ymyriadau seiliedig ar ardaloedd.

Yn Ewrop, mae prosiect sy’n mapio tueddiadau a pholisïau i daclo digartrefedd. Mae hyn wedi cynnwys nodi argymhellion i fynd i’r afael â digartrefedd, gan gynnwys yr hawl i dai digonol ar gyfer pob person (agored i niwed) yn Ewrop ac integreiddio gwasanaethau iechyd o fewn datrysiadau tai.

Yn ystod cyfnodau o ansicrwydd, fel y pandemig COVID-19, gall cartref ddarparu sylfaen ddiogel a sefydlog i unigolion ac aelwydydd. Cynhaliwyd asesiad o’r effaith ar iechyd mewn perthynas ag effaith COVID-19 ar dai gan Iechyd Cyhoeddus Cymru, a gwnaed argymhellion pellach ar gyfer y dyfodol gan gynnwys: buddsoddi mewn tai fforddiadwy, diogel a chynaliadwy fel rhan o adferiad ‘gwyrdd’ yn sgil y pandemig, a chymorth i greu lleoedd cynaliadwy fel yr amlinellir ym Mholisi Cynllunio Cymru; annog tenantiaethau tymor hwy i roi mwy o sicrwydd i denantiaid a mwy o amddiffyniad rhag cael eu troi allan – gan gydbwyso hyn ag anghenion landlordiaid, er mwyn lleihau’r rhwystrau i ddod o hyd i lety diogel yn y dyfodol.

Adnoddau defnyddiol: